Inleiding

In het kalenderjaar 2015 is de raad van toezicht periodiek bijeengekomen. Ook dit jaar hebben de ontwikkelingen in het onderwijs voorop gestaan. Daarnaast heeft de raad van toezicht bijzondere aandacht gehad voor invulling van de vacature van het lid van de raad van bestuur. Na een intensief proces, met betrokkenheid van de relevante gremia, is Yvonne Kops als nieuw lid van de raad van bestuur begin 2016 benoemd.

In het voorliggende verslag wordt de samenstelling en de werkwijze van de raad van toezicht weergegeven. Vervolgens worden de onderwerpen beschreven die in 2015 door de raad van toezicht zijn behandeld.

Algemeen

In het licht van good governance en de wet Goed Onderwijs Goed Bestuur moeten toezicht en verantwoording zijn verankerd in de organisatiestructuur. Ons Middelbaar Onderwijs wordt gekenmerkt door de verenigingsstructuur: de raad van toezicht vormt het intern toezicht op de raad van bestuur, en de ledenraad, samengesteld uit afgevaardigden van de raden van advies en ouders van OMO leerlingen, vormt het platform waar de raad van toezicht verantwoording aan aflegt.

De raad van toezicht is een onafhankelijk orgaan binnen de vereniging. De samenstelling, benoeming, taak, wijze van vergadering en de wijze van besluitvorming is vastgelegd in de statuten. De taak van de raad van toezicht behelst in ieder geval het houden van integraal toezicht, alsmede het werkgeverschap voor de raad van bestuur. Dit betekent dat de raad van toezicht geen begrenzingen kent ten aanzien van de aspecten en domeinen die hij in overweging neemt.

Tevens staat de raad van toezicht de raad van bestuur met raad terzijde en fungeert als klankbord. De leden van de raad van toezicht signaleren via hun netwerk trends in de maatschappij die voor het beleid van de vereniging van belang zijn.

Samenstelling

De heer Bob van Geffen is per 1 juli 2015 herbenoemd als lid van de raad van toezicht; op basis van een bindende voordracht vanuit de bisdommen Breda en ‘s-Hertogenbosch.

Onderstaand overzicht geeft de samenstelling weer per 31 december 2015.

Tabel 10: Samenstelling raad van toezicht

Hoofd- en deelactiviteiten raad van toezicht

Onderstaand is een overzicht opgenomen van de hoofd- en deelactiviteiten van de leden van de raad van toezicht. De hoofd- en deelactiviteiten van de raad van toezicht staan tevens vermeld op de website van de vereniging.

Tabel 11: Hoofd- en deelactiviteiten raad van toezicht

Verantwoording aan de ledenraad

Op 18 juni 2015 heeft de ledenraadvergadering plaatsgevonden. Tijdens deze vergadering heeft de raad van toezicht het verenigingsbeleid over 2014 nader toegelicht en heeft er samen met de ledenraad een strategische verkenning plaatsgevonden ten behoeve van Koers 2023; het strategische beleidsdocument dat nu in voorbereiding is. De volgende onderwerpen kwamen tijdens de vergadering aan bod: leerlingen en onderwijs (leerlingaantal en slagingspercentage), toezichtarrangementen, personeel (professionalisering en cao), bedrijfsvoering (solvabiliteit, weerstandsvermogen, liquiditeit en huisvestingsprojecten) en het verslag van de raad van toezicht. De ledenraad heeft het jaarverslag 2014 goedgekeurd.

Thema’s

In het afgelopen verslagjaar zijn in de vergaderingen van de raad van toezicht onder andere de onderstaande thema’s behandeld.

Onderwijs
Het verbeteren van het onderwijs krijgt onverminderd de prioriteit. Dit gebeurt onder andere in samenhang met goed werkgeverschap. Goede docenten vormen immers de kern van elke schoolorganisatie. Het beleid van de raad van bestuur, dat gericht is op het creëren van een goede werkomgeving voor docenten om zodoende leerlingen goed onderwijs te bieden, wordt onderschreven. Daarnaast wordt ingezet op voldoende academisch opgeleide docenten en op universitaire lerarenopleidingen. Tevens wordt het netwerken tussen docenten gestimuleerd. De schoolprestaties zijn voor het 5e jaar op rij boven het landelijk gemiddelde uitkomen. In het kader van onderwijs is tevens aandacht geschonken aan de nieuwe beroepsgerichte programma’s in het vmbo, het opbrengstenoordeel van de inspectie en digitalisering in samenhang met differentiatie van het onderwijs.

Leerlingen en onderwijs
Het leerlingenaantal loopt naar verwachting de komende jaren terug. In 2029 telt de vereniging ongeveer 55.000 leerlingen; dat betekent een afname van circa 12% ten opzichte van het aantal leerlingen in oktober 2015 (62.715 leerlingen). Het vergt in de toekomst extra aandacht om in Oost- en West-Brabant de juiste zorg en structuur aan te blijven bieden. In deze krimpgebieden worden voorbereidingen getroffen om in te kunnen spelen op de daling van het aantal leerlingen. Onze maatschappelijke opdracht is om een zo fijnmazig mogelijk onderwijsaanbod in alle regio’s te behouden.

Governance / code goed onderwijsbestuur VO
Per 1 augustus 2015 is de nieuwe code ‘Goed Onderwijsbestuur VO’ van de VO-raad in werking getreden. Ons Middelbaar Onderwijs kiest voor een eigen code; rekening houdende met de “gebonden” code van de VO-Raad en de relevante maatschappelijke ontwikkelingen op dit terrein. De concept code is zowel met de schoolleiders, als de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad als ook de raad van toezicht besproken. De discussie hierover heeft geleid tot een nieuw voorstel dat in de loop van 2016 tot een nieuw besluit moet leiden.

De rol van werkgever
De raad van toezicht verricht de werkgeversrol voor de raad van bestuur. In dat kader heeft onder andere de evaluatie van de raad van bestuur plaatsgevonden, dit na raadpleging van de relevante gremia. Daarnaast is, conform de formele benoemingsprocedure en de governancecode, de benoeming van Yvonne Kops als nieuw lid van de raad van bestuur van OMO voorbereid. Onderstaand is een overzicht opgenomen van de nevenactiviteiten van de leden van de raad van bestuur. De nevenactiviteiten van de leden van de raad van bestuur staan tevens vermeld op de website van de vereniging.

Tabel 12: Nevenactiviteiten raad van bestuur

Bestuursoverdracht SPORH naar OMO
De raad van bestuur heeft op 25 november 2015 besloten tot een bestuurlijke fusie met Stichting Speciaal Onderwijs Regio Helmond, dat concreet de overname van de Praktijkschool Helmond inhoudt. De raad van toezicht heeft de bestuurlijke fusie met SPORH goedgekeurd. De feitelijke overdracht zal naar verwachting begin/medio 2016 plaatsvinden.

Jaarverslag 2014
Het jaarverslag is goedgekeurd door de raad van toezicht en bekrachtigd door de ledenraad. De raad van toezicht heeft decharge verleend aan de raad van bestuur voor het gevoerde beleid in 2014.

Koers 2023
De raad van toezicht denkt mee over het proces van de opvolger van Koers 2016, te weten Koers 2023. In een afzonderlijke bijeenkomst is hierover van gedachten gewisseld met de raad van bestuur.

Samenwerkingsverbanden passend onderwijs
Binnen de samenwerkingsverbanden in het kader van passend onderwijs is een scherper zicht ontstaan op wat het profiel van de scholen is qua zorgondersteuning aan leerlingen; het bewustzijn neemt hierin toe. De spreiding en toerekening van verantwoordelijkheden is (blijft) een bijzonder onderwerp van aandacht, evenals de verbinding tussen jeugdzorg, gemeenten en scholen. Landelijk gezien is de continuïteit/aansprakelijkheid van de samenwerkingsverbanden als rechtspersoon een groot punt van zorg.

Liquiditeitspositie
De vereniging heeft met verschillende gemeenten een doordecentralisatieovereenkomst afgesloten en is daarmee economisch eigenaar geworden van gebouwen en gronden. OMO dient renovatie en nieuwbouwprojecten in deze gemeenten te financieren. Er is gesproken over de optimalisatie van de financieringsbehoefte.

Zelfevaluatie raad van toezicht
De raad van toezicht heeft het eigen functioneren geëvalueerd. Gezien de snel veranderende omgeving, waarmee de vereniging wordt geconfronteerd in de komende jaren, is gebleken dat er meer behoefte is aan strategische verkenning en mede daarom een extra overleg is ingepland.

Overige onderwerpen
Andere onderwerpen die aan de orde zijn geweest: (maatschappelijke) tendensen waar de sector mee te maken heeft zoals de herschikking van het onderwijs in verband met krimp in enkele regio’s. Daarnaast is aandacht geschonken aan de voorbereidingen voor het 100-jarig bestaan van vereniging OMO. Tevens heeft het jaarlijks overleg tussen de raad van toezicht en de GMR plaatsgevonden.

Auditcommissie

De auditcommissie wordt gevormd door enkele leden van de raad van toezicht. De focus van de auditcommissie ligt op vooral financieel getinte onderwerpen zoals de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de financiële informatieverschaffing door de raad van bestuur en de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de accountant. De auditcommissie brengt na iedere vergadering verslag uit in de plenaire vergadering van de raad van toezicht.

In het verslagjaar is de auditcommissie drie keer bij elkaar gekomen. Er is stilgestaan bij de liquiditeitsbehoefte, de financiële kaders, het jaarverslag en accountantsverslag 2014, de meerjarenbegroting 2015-2018 en 2016-2019, de perioderapportages over 2015 en de managementletter 2014. Tot slot is in iedere vergadering aandacht besteed aan de (financieel) minder presterende OMO-scholen en zijn alle bouwafrekeningen met de auditcommissie gedeeld. 

Tenslotte

Wij kijken positief terug op 2015. De onderwijsresultaten zijn (wederom) goed, de materiele omstandigheden ook, wel maakt de raad van toezicht zich zorgen over de ontwikkeling van regelgeving, zowel vanuit de politiek als vanuit de eigen sectororganisatie. Scherper zo niet kritisch worden de samenwerkingsverbanden gevolgd. Het gaat daarbij om de financiële risico’s, maar zeker ook om het behalen van de doelstellingen, namelijk onderwijs dat past bij elke leerling. In het strategisch plan Koers 2023 zullen onderwijsontwikkelingen die aansluiten bij maatschappelijke behoeften en wetenschappelijke inzichten, worden beschreven, dit als resultante van een zeer brede consultatie. De omstandigheden waarin de vereniging verkeert, bieden veel kansen om hieraan vorm te geven.